مننژیت:
مننژیت باکتریال یک بیماری عفونی فاجعه بار میباشد که به طور بالقوه با مرگ میر بالا و خطر ناتوانی دائمی همراهی دارد (1). با وجود پیشرفت در روش های درمانی و تشخیصی میزان مرگ و میر ناشی از مننژیت پنوموکوکی و منوگوکوکی به ترتیب حدود 30% و 5-10% میباشد (2و3). هرچند outcome بیماران در صورت درمان سریع افزایش پیدا میکند (4-6).
علائم بالینی:
بیمار مبتلا به مننژیت با تظاهراتی از قبیل شروع سردرد که اخیرا شروع شده باشد، تب، سفتی گردن، تغیر وضعیت هوشیاری مراجعه میکند. حداقل دوتا از 4 تا تظاهر ذکر شده در 95% از بیماران یافت میشود که نیاز مند بررسی بالینی سریع میباشد (7).
برخی علائم بالینی و ویژگی های بیماران ممکن به پزشک جهت شناسایی عامل احتمالی مننژیت کمک کننده باشد:
- مننژیت نایسریا گنوره: علائمی مانند علائم بیماری آنفلوانزا از قبیل بی حالی، تب، بدن درد و استفراغ قبل از شروع مننژیت در بیماران ممکن است تظاهر پیدا کند
- مننژیت منگوکوکی: وجود راش های پتشی و پورپورا که محو نمیشود به شدت به نفع این عامل میباشد. اگر چه راش ها در این بیماران میتوانند به صورت محو شونده، ماکولوپاپولر هم باشند. همچنین در برخی موارد راش وجود ندارد (8).
- مننژیت استرپتوکوک پنومونیه: در صورت وجود یکی از بیماری زمینه همراه ذکر شده باید به این عامل شک کرد : اوتیت مدیا، سینوزیت، ماستوئیدیت، نشت مایع مغزی تخاعی، HIV، کاشت حلزون، عدم وجود طحال، داروهای سرکوبگر ایمنی (9).
- مننژیت لیستریا مونوسایتوژنز: ریسک فاکتور های ناشی از این بیماری شامل: سن بالای 50 سال، دریافت داروها گلکوکورتیکوئید یا داروهای سرکوب کننده ایمنی دیگر، دیابت، الکلیسم، سیروز، نارسایی کلیه، HIV، پیوند عضو، بدخیمی (10)
تصویر برداری:
در بسیاری از بیماران انجام CT قبل از انجام LP (lumbar puncture) توصیه نشده و ترجیح بر این است که درمان تجربی سریعتر اغاز شود تا از عوارض جبران ناپذیر این بیماری پیشگیری شود (6). انجام CT-scan تنها برای ان دسته از بیمارانی توصیه شده است که یکی یا چندتا از علائم نشان دهنده افزایش فشار داخل مغز در انها وجود دارد (خود مقاله).
انالیز مایع نخاعی (CSF):
بررسی CSF در مواردی که تشخیص مننژیت براساس شرایط بالینی بیمار سخت باشد یا بخواهیم مننژیت باکتریال را از غیر باکتریال افتراق بدهیم بسیار مهم میباشد (18). انجام این تست در بیمارانی که کنتراندیکاسیون جهت انجام LP نداشته باشند باید در طی یک ساعت اول مراجعه انجام شود بدون انکه منتظر انجام سایر ازمایشاتی از قبیل شمارش پلاکت یا بررسی وضعیت انعقادی مریض باشیم. کنتراندیکاسیون های انجام LP : اختلالات انعقادی، انعقاد داخل عروق منتشر، عفونت موضعی یا عدم یکپارچگی پوست در محل انجام LP (19). توجه شود که بیمارانی اسپرین مصرف میکنند مشکلی برای انجام LP ندارند درحالی انجام LP برای ان دسته از بیمارانی که سایر داروهای انعقادی مانند کلپیدوگرل، تیکاگرولر مصرف میکنند کمتر ایمن است و انجام ان بهتر به تعویق بیفتد (19).
درمان تجربی مننژیت:
همان طور که گفته شد شروع سریع اقدامات درمانی در بیماران مبتلا مننژیت نقش مهمی در درمان و پیشگیری از عوارض ناشی از بیماری دارد. برای این بیماران در ابتدا دگزا متازون تزریق کرده سپس ونکومایسن و سفتریاکسون به به رژیم دارویی بیماران اضافه میکنیم. همچنین بیماران در صورت داشتن ریسک فاکتور ها گفته شده برای باکتری لیستریا مونوسایتوژنز امپی سیلین هم به رژیم درمانی گفته شده اضافه میشود. بعلاوه اگر شک مننژیت ویروسی ناشی از هرپس ویروس هم داشته باشیم میتوان اسیکلویر را به درمان گفته شده اضافه کرد.
